Kultura organizacyjna jest tym dla organizacji, czym osobowość dla człowieka – to parafraza słów Edgara Scheina, amerykańskiego psychologa społecznego, specjalizującego się we wspieraniu zarządzania w przedsiębiorstwach. Analogia ta podkreśla znaczenie kultury organizacyjnej i jej wpływu na całość funkcjonowania organizacji, a współczesne analizy przedsiębiorstw i ich konkurencyjności na rynku, owocujące wyróżnieniem kultury organizacyjnej jako czynnika determinującego sukces, potwierdzają słuszność tego porównania.

Kultura organizacyjna przejawia się w uznawanych wartościach, we wspólnych definicjach celów i sukcesu, w dominujących stylach komunikacji i przywództwa, w symbolach, a także w metodach działania i procedurach. Schein wyróżnił trzy poziomy, na których należy rozpatrywać kulturę organizacji – poziom artefaktów, poziom uznawanych wartości oraz poziom przyjmowanych założeń. Artefakty to elementy łatwo obserwowalne – charakterystyczne sposoby zachowania i użycia języka, anegdoty oraz symbole. Składają się na nie między innymi fizyczny wystrój wnętrz, obowiązujący styl ubierania się, słowa-klucze, znane wszystkim pracownikom historie oraz pewne schematy zachowań.

Artefakty można porównać do wierzchołka góry lodowej, ponieważ są widocznym fragmentem kultury organizacyjnej. Tymczasem dwa pozostałe poziomy kultury stanowią ukrytą część góry lodowej. Poziom norm i wartości odnosi się do obowiązujących reguł, nakazów i zakazów postępowania. Niektóre zasady są ustalone, ale większość z nich, choć jest przestrzegana, nigdy nie została wypowiedziana. Na najgłębszym, nieuświadomionym poziomie znajdują się założenia na temat natury relacji międzyludzkich i otoczenia biznesowego, które wpływają na kształt pozostałych dwóch poziomów.

Nie wszystkie elementy kultury są wyraźnie określone i świadomie realizowane – zdecydowana większość jest ukryta i nienazwana, jednak mimo to, wszystkie mają wpływ na całą organizację, jej efektywność i skuteczność zarządzania. Konsultant rozpoczynający pracę z przedsiębiorstwem ma więc trudne zadanie, bowiem musi poznać kulturę organizacji, razem z jej „podwodnymi” fragmentami.